Jak rozprzestrzeniała się malaria? Zrekonstruowano 5500 lat historii choroby

14 czerwca 2024, 09:47

Malaria to jedna z najbardziej zabójczych chorób w historii ludzkości. W 2022 roku zanotowano 249 milionów zakażeń i 608 000 zgonów w 85 krajach. Obecnie ograniczona jest głównie do obszarów tropikalnych, ale nieco ponad 100 lat temu występowała na połowie powierzchni Ziemi, w tym w USA, Kanadzie, w Skandynawii i na Syberii. Choroba jest przedmiotem intensywnych badań, również dotyczących jej historii i ewolucji



Picie alkoholu w czasie lotu nie sprzyja układowi krążenia

5 czerwca 2024, 10:51

Połączenie alkoholu i długodystansowych lotów jest szkodliwe dla układu krążenia, informują naukowcy z Niemieckiego Centrum Kosmicznego. Z artykułu opublikowanego na łamach pisma Thorax dowiadujemy się, że alkohol w połączeniu z ciśnieniem panującym w kabinie samolotu pasażerskiego, znacząco obniża saturację krwi i zwiększa tętno. Zjawiska te trwają przez długi czas i dotykają również osób młodych i zdrowych.


Greccy marines sprawdzili, czy zbroja opisana przez Homera rzeczywiście nadawała się do walki

3 czerwca 2024, 12:20

W 1960 roku w pobliżu wsi Dendra niedaleko Myken na południu Grecji znaleziono jedną z najstarszych zbroi w Europie. Od tamtej pory trwają wśród naukowców spory, czy pochodząca z późnej epoki brązu zbroja rzeczywiście była używana w walce – jak opisuje to Homer w Iliadzie – czy też była wyłącznie strojem ceremonialnym. A może wykorzystywano ją w walce, ale 18-kilogramową zbroję nosili jedynie wojownicy jeżdżący na rydwanach? Kwestię tę postanowił ostatecznie rozstrzygnąć profesor fizjologii Andreas D. Fluoris z Uniwersytetu Tesalii.


Promieniowanie kosmiczne pozwoliło na dokładne datowanie prehistorycznej wsi z Grecji

22 maja 2024, 08:13

Po raz pierwszy udało się datować prehistoryczną osadę wczesnych rolników z dokładnością do 1 roku. Dokonali tego naukowcy z Uniwersytetu w Bernie, którzy podczas prac w osadzie na północy Grecji wykorzystali zarówno pierścienie drzew, z których wzniesiono budynki, jak i nagły wzrost kosmicznego radiowęgla, do którego doszło w 5259 roku p.n.e. Dzięki ich pracy osada może stać się punktem referencyjnym dla datowania wielu innych stanowisk na południowym-wschodzie Europy.


Armatorzy oszczędzają i zrzucają zanieczyszczenia do Bałtyku. Kosztuje nas to setki milionów euro

9 maja 2024, 13:58

Morze Bałtyckie to niezwykle delikatny ekosystem, jedno z najbardziej zagrożonych mórz świata. Tymczasem armatorzy statków, zamiast zainwestować w czystsze technologie, inwestują w instalacje, dzięki którym zrzucają do wody odpady powstałe w procesie oczyszczania spalin. Naukowcy z Uniwersytetu Technologicznego Chalmersa obliczyli, że same tylko społeczno-ekonomiczne koszty takich działań wyniosły w latach 2014–2022 ponad 680 milionów euro.


Rekordowe upały na Pacyfiku spowodowane przez... redukcję emisji zanieczyszczeń przez Chiny

8 maja 2024, 09:31

W latach 2010–2020 na północnym-wschodzie Pacyfiku notowano rekordowe wysokie temperatury powierzchni wody. Pojawiły się liczne długotrwałe fale ekstremalnych upałów. Częściowo mogło się do tego przyczynić naturalna coroczna zmienność klimatu, jednak naukowców zastanawiało, dlaczego zjawiska takie były bardziej intensywne i dochodziło do nich częściej niż wcześniej. Grupa uczonych z Chin, USA i Niemiec rozwiązała zagadkę, a swoje wnioski opisała na łamach PNAS.


Taam Ja' Blue Hole – najgłębszy podmorski lej krasowy na świecie

2 maja 2024, 13:52

Zespół meksykańskich badaczy z Consejo Nacional de Humanidades, Ciencias y Tecnologías-El Colegio de la Frontera Sur poinformował, że podmorski lej krasowy Taam Ja', który odkryto z 2021 roku, to najgłębsza tego typu struktura na świecie. Podmorskie studnie znajdowane są na całym świecie, a najsłynniejsza z nich to Great Blue Hole w pobliżu Belize.


Jeden z najrzadszych i najsłabiej poznanych ptaków świata został odnaleziony

11 kwietnia 2024, 13:29

Po niespodziewanym ponownym odnalezieniu w 2022 r. badacze opublikowali swoje ustalenia na temat jednego z najrzadszych i najsłabiej poznanych ptaków na świecie - zapylaka kolumbijskiego (Campylopterus phainopeplus). Artykuł naukowców z American Bird Conservancy (ABC), Narodowego Uniwersytetu Kolumbii, a także organizacji SELVA, ProCAT Colombia oraz World Parrot Trust ukazał się w bioRxiv i daje wgląd w nieudokumentowane wcześniej zachowania związane z żerowaniem, śpiewem oraz zalotami krytycznie zagrożonego kolibra.


Platforma Crowdsourcing Romeyka ma zachować język stanowiący pomost do starożytności

3 kwietnia 2024, 13:33

Uruchomiona właśnie platforma crowdsourcingowa ma za zadanie uratować przed zagładą wyjątkowy język – pontyjski, zwany przez jego użytkowników ρωμαικά, czyli „rzymski”. Przymiotnik „rzymski” nie jest tutaj przypadkowy, gdyż jest to język, który stanowi pomost pomiędzy czasami współczesnymi, a greką, którą mówiono w cesarstwie wschodniorzymskim, zwanym przez nas Cesarstwem Bizantyńskim. Jednak jest to nazwa stworzona przez historiografię nowożytną. Sami mieszkańcy tego państwa zwali je Cesarstwem Rzymian. I właśnie z jego mieszkańcami i językiem łączy nas język pontyjski.


Udało się zidentyfikować szczątki zatopionego okrętu. To fregata z czasów wojny o ucho Jenkinsa

29 marca 2024, 09:23

Po ponad 30 latach archeologom z National Park Services udało się zidentyfikować okręt wojenny, którego szczątki odkryto w 1993 roku na terenie Dry Tortugas National Park. Okazał się nim XVIII-wieczny brytyjski HMS Tyger. Ta zwodowana w 1647 roku fregata o 50 działach zatonęła w 1742 roku, gdy osiadła na rafie na Dry Tortugas. Wydarzenie miało miejsce podczas wojny o ucho Jenkinsa, jaka toczyła się w latach 1739–1748 w Ameryce Północnej pomiędzy Wielką Brytanią a Hiszpanią. Załoga HMS Tygera podjęła się heroicznej walki o przetrwanie.


Zostań Patronem

Od 2006 roku popularyzujemy naukę. Chcemy się rozwijać i dostarczać naszym Czytelnikom jeszcze więcej atrakcyjnych treści wysokiej jakości. Dlatego postanowiliśmy poprosić o wsparcie. Zostań naszym Patronem i pomóż nam rozwijać KopalnięWiedzy.

Patronite

Patroni KopalniWiedzy